Por que o morcego das ribeiras?
Myotis daubentonii, Rat penat clar d'aigua, Daubenton saguzar, Morcego ratonero ribereño, Morcego-de-água, Daubenton's bat.
É unha especie frecuente, ben distribuída na maior parte da xeografía galega, aínda que anteriormente considerouse como unha especie con escasa presenza. Esta especie é insectívora, é dicir, aliméntase de insectos e está intimamente ligada ao bosque de ribeira xa que os seus refuxios atópanse nas árbores que rodean as masas de auga. Presenta unha axilidade excelente e caza insectos acuáticos e, mesmo, pequenos peixes mediante unha técnica coñecida como trawling (literalmente “arrastre”). Consiste nun voo próximo á superficie acuática (lámina de auga remansada dun río, lago, estanque) onde atrapan ás súas presas emerxentes ou flotantes e, deste xeito, aliméntanse dos insectos que se atopan xusto encima da superficie.
A súa forte dependencia dos sistemas acuáticos configura a esta especie como excelente bioindicador destes. O índice QURORÍOS permítenos coñecer os atributos e características ecolóxicas dun sistema fluvial a partir da actividade de depredación deste morcego acuático en diferentes tramos de río. Como funciona o índice? Moi sinxelo, contamos o número de pasos deste morcego e logo valoramos a condición do sistema fluvial na seguinte táboa:
| Condición do sistema fluvial | Pasos por minuto | Bosque de ribeira |
|---|---|---|
| Natural | > 100 | Bosque de ribeira cunha condición natural |
| Boa calidade | 21 - 100 | Bosque de ribeira con algunha alteración, pero cunha condición moi boa |
| Baixa calidade | 6 - 20 | Alteracións significantes no bosque de ribeira, baixa calidade |
| Mala calidade | 1 - 5 | Alteracións importantes no bosque, mala calidade |
| Moi baixa calidade | 0 | Degradación extrema do bosque de ribeira, moi baixa calidade |
Exemplo: Se contei 56 morcegos durante a miña mostraxe quere dicir que o estado do devandito sistema recibe unha categoría de boa calidade do bosque de ribeira, é dicir, existe algunha alteración, pero a súa condición ecolóxica é moi boa.
Protocolo
- Escolle a estación de QuiroRíos. Para iso, é necesario que botes man da base de datos que ten o Proxecto Rios. No Xeovisor, escolle un tramo de río xa inspeccionado, non importa o estado no que se atope. Localiza o sitio e colle a túa roupa de campo.
- Coñece a estación. Recoméndase que durante o día visites a estación escollida, non vaias ter calquera sorpresa. Selecciona un tramo de 1 km e divídeo en catro puntos de mostraxe cuxa separación sexa de 250-330 m.
- Material que necesitas. Cunha lanterna de man é suficiente. Coidado! Escolle unha que teña un gran alcance, algúns tramos de río ten unha anchura de máis de 15 metros. É necesario que ilumines todo o ancho do río para contabilizar facilmente os morcegos que pasan. Naqueles casos que se desexe, podémonos axudar cun reforzo acústico. Para iso, é necesario un detector.
- Empezamos. Pasados 60 minutos despois da caída do sol, contabilizamos os morcegos que vemos durante un total de 40 minutos, é dicir, 10 minutos en cada punto de mostraxe. Colocámonos perpendiculares ao río, coa lanterna acesa e buscamos a outra beira (sempre co feixe de luz a nivel da auga). Finalmente, contamos os morcegos acuáticos que cruzan o noso feixe de luz.
- Enche a ficha e mándanola.
Cousas para ter en conta…
- Realízanse dúas réplicas por estación dúas veces ao ano: unha a primeira quincena de agosto e outra, a segunda. No caso de que te animes, procura deixar 10 días de repouso para mostrear outra vez na mesma estación.
- Se te animas a utilizar apoio auditivo, lembra que tes que axustar o teu detector aproximadamente a 42 KHz., rango de emisión dos morcegos acuáticos (M. daubentonii).